Opłata skarbowa: pełnomocnictwo złożone u komornika

Złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii – w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym podlega opłacie skarbowej (art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. Nr 225, poz. 1635)).

Czy podlega opłacie skarbowej złożenie pełnomocnictwa w postępowaniu egzekucyjnym, prowadzonym przez komornika sądowego?

Wydawałoby się, że nie. Postępowanie egzekucyjne, prowadzone przez komornika, nie jest przecież postępowaniem sądowym – sąd jedynie sprawuje nadzór judykacyjny nad komornikiem (art. 759 par. 2 K.p.c.).

Sama ustawa o komornikach sądowych i egzekucji stanowi, że komornik jest

funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowym.

Nie jest on zatem sądem, nie pozostaje w strukturze sądów powszechnych, ponieważ:

Sądami powszechnymi są sądy rejonowe, sądy okręgowe oraz sądy apelacyjne (art. 1 par. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych).

W całej ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych nie ma ani jednej regulacji poświęconej komornikom. Nie ma potrzeby opisywania braku związku komorników sądowych z sądami administracyjnymi, Sądem Najwyższym czy sądami wojskowymi.

Wydawałoby się zatem, że postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komornika nie jest postępowaniem sądowym, a złożenie pełnomocnictwa nie podlega obowiązkowi uiszczenia opłaty skarbowej.

W podobnym duchu wypowiada się doktryna:

Z kolei pod pojęciem postępowania sądowego należy rozumieć postępowanie prowadzone przed organami wymiaru sprawiedliwości. Zgodnie z art. 175 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują: Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe. (Jan Zdanowicz, Komentarz do ustawy o opłacie skarbowej, Warszawa 2009, teza 8 do art. 1).

Inne stanowisko zajął WSA w Gliwicach w wyroku z 16 września 2008 r., sygn. akt I SA/Gl 192/08, którego teza jest następująca:

Postępowanie egzekucyjne, prowadzone na podstawie przepisów K.p.c., mieści się w zakresie pojęcia „postępowanie sądowe”, o którym mowa w art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. nr 225, poz. 1635).

Systematyka Kodeksu postępowania cywilnego wskazuje na to, że „wymiar sprawiedliwości” i „postępowanie sądowe” nie są pojęciami tożsamymi.

Użyte w ustawie o opłacie skarbowej określenia „złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa […] w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sadowym” wskazują, że dla powstania obowiązku podatkowego znaczenie ma to, w jakiej sprawie pełnomocnictwo jest udzielone i sam fakt jego złożenia w związku z określonym postępowaniem, a nie podmiot, któremu się je składa.

Co uzasadniono następująco:

W ocenie natomiast Sądu, określenie „postępowanie sądowe”, użyte w art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o opłacie skarbowej należy pojmować w sposób szeroki, zgodnie z zakresem tego pojęcia określonym w art. 1 Kodeksu postępowania cywilnego (Kodeks postępowania cywilnego normuje postępowanie sądowe w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz w innych sprawach, do których przepisy tego Kodeksu stosuje się z mocy ustaw szczególnych -sprawy cywilne). Na kanwie tej regulacji prawnej w doktrynie (por. T. Ereciński, J. Kudowski, M. Jędrzejowska: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część pierwsza, Postępowanie rozpoznawcze, t. 1, – komentarz do art. 1, s. 12, Warszawa 2004 r.) podkreśla się, że sądowe postępowanie cywilne dzieli się – w/g systematyki kodeksu – na:

a) postępowanie procesowej

b) postępowanie nieprocesowe,

c) postępowanie przed sądem polubownym,

d) postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt,

e) postępowanie zabezpieczające,

f) postępowanie egzekucyjne,

g) postępowanie w sprawach z elementem zagranicznym.

Uważam, że ten pogląd nie jest trafny. Pomięcie kwestii organu, któremu składa się pełnomocnictwo jest dla mnie nieuzasadnione i otwiera pole do profiskalnej interpretacji, opierającej się na systematyce kodeksu, bez uwzględnienia przepisów ustrojowych.

Idąc powyższą logiką – czy złożenie pełnomocnictwa mediatorowi też podlega obowiązkowi uiszczenia opłaty skarbowej? Wszak mediacja jest uregulowana w K.p.c. – ba, nawet rozdział o mediacji i postępowaniyu pojednawczym rozpoczyna dział zatytułowany Postępowanie przed sądami pierwszej instancji

Ponadto, jeśli postępowanie egzekucyjne jest postępowaniem sądowym, to dlaczego art. 11 ust. 2 ustawy o opłacie skarbowej ma następujące brzmienie:

Sądy przekazują organowi podatkowemu właściwemu w sprawie opłaty skarbowej zbiorczą informację o przypadkach nieuiszczenia należnej opłaty skarbowej od złożonych w sądzie dokumentów stwierdzających udzielenie pełnomocnictwa lub prokury oraz ich odpisów, wypisów lub kopii.

Komornik sądem nie jest (organem administracji rządowej i samorządowej też nie – art. 11 ust. 1 ustawy o opłacie skarbowej) – czy zatem nie musi on przekazywać informacji zbiorczych?

Iwo Fisz

Specjalizuję się w prawie administracyjnym. Doradzam w zakresie gospodarki nieruchomościami, zagospodarowania przestrzennego oraz ochrony przyrody i środowiska.

Podobne artykuły

  1. temelin pisze:

    Jeden komornik zażądał od nas dowodu uiszczenia opłaty skarbowej, nie ukrywam – dość mocno zdziwił nas pogląd, że postępowanie egzekucyjne jest postępowaniem sądowym….

    • Iwo Fisz pisze:

      Zdarzyło mi się widzieć 2 przypadki, w których wierzyciel dołączał do wniosku egzekucyjnego pełnomocnictwo z opłatą skarbową – w obu przypadkach chodziło o niezawodowych pełnomocników (członkowie rodziny). Nie wiem, czy później wierzyciel zażądał zwrotu uiszczonej opłaty.

      Swoją drogą – przecież brak uiszczenia opłaty skarbowej nie jest brakiem formalnym pisma, więc dlaczego komornik wzywał o jego przedstawienie (nawet zakładając, że opłatę należy uiścić)?

  2. Ciekawe, ciekawe… Nigdy nie opłacałam pełnomocnictwa składanego do komornika ani też mnie do tego nie wzywano.

    Jak by nie było, mamy do czynienia z ustawą nakładającą obowiązki publicznoprawne, a zatem powinna ona być interpretowana ściśle, a nie w sposób rozszerzający zakres nałożonych powinności quasifiskalnych (a może nawet i fiskalnych w przypadku pełnomocnictwa, bo trudno mówić tu o jakimś świadczeniu ekwiwalentnym).

    • Iwo Fisz pisze:

      Zgadzam się w 100 %.

      Argumenty popierające stanowisko, że postępowanie egzekucyjne nie jest postępowaniem sądowym można byłoby mnożyć: brak niezawisłości organu, jego podległość wobec zarządzeń sądu (art. 759 par. 2 K.p.c.), działanie komornika na własny rachunek, sposób powołania komornika – powołuje go Minister Sprawiedliwości, a nie Prezydent…

      Pozostaje wierzyć, że wyrok WSA w Gliwicach pozostanie odosobniony, a komornicy pozostaną przy swojej dotychczasowej praktyce. Nawiasem mówiąc, wyrok WSA na tyle przyspieszył mi tętno, że chyba napiszę coś dłuższego na ten temat :).

  3. Karol Sienkiewicz pisze:

    No cóż, tak naprawdę to nie powinno się wzywać do uiszczenia opłaty skarbowej. Jeżeli niektóre sądy to robią, to taka praktyka chyba nie jest prawidłowa. W istocie sąd od razu powinien zawiadomić gminę jako organ podatkowy. I tak dzieje się w większości przypadków – jest specjalny zeszyt w sądzie, a po jakimś czasie listonosz doręcza zawiadomienie o wszczęciu postępowania.

    A komornicy mówią tak – nas opłata skarbowa nie interesuje.

    Ale to bardzo praktyczne podejście, jak się okazuje, niezgodne z prawem…

  4. snk pisze:

    Zgodnie z interpretacją podatkową PD-03-2-MM.31200-284 P/07, „należy stwierdzić, że dokument stwierdzający udzielenie pełnomocnictwa składany u komornika sądowego w postępowaniu egzekucyjnym jest objęty zakresem ustawy o opłacie skarbowej.” Naturalnymi wyjątkami, co także zostało opisane w ww. interpretacji, jest zawarcie umocowanie do reprezentacji w postępowaniu egzekucyjnym już w pełnomocnictwie złożonym postępowaniu rozpoznawczym przed sądem oraz przedkładania kopii takowego pełnomocnictwa.

    Zastrzegam sobie nieaktualność tej interpretacji, ponieważ dopiero wczytuję się w zagadnienie.

Napisz komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *