Nagromadzenie w kalendarzu rocznic, świąt i wydarzeń (rocznica śmierci Jana Pawła II, katastrofy smoleńskiej, 1 Maja, beatyfikacja Jana Pawła II, 3 Maja, rocznica wejścia do UE) nakłania do prawniczej refleksji – czy każdy może postawić na swojej działce pomnik?
Dziś znów odnoszę się do artykułu na rp.pl. Tym razem temat to prawo budowlane, a dokładniej interpretacja pojęcia „obiekt małej architektury”, użytego w przepisie art.3 pkt 4 Prawa budowlanego.
Budowa obiektów małej infrastruktury nie wymaga pozwolenia na budowę (art. 29 ust. 1 pkt 22 Prawa budowlanego). Czy to oznacza, że nasz Kowalski może postawić przy swoim garażu10-metrowy pomnik Piłsudskiego, Dmowskiego czy Rejtana?
Sprawa nie jest taka prosta. Obiekt małej architektury musi mieścić się w pewnych gabarytach. Jakich? Jak to często bywa, odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Mają to być „niewielkie obiekty” – czyli o wielkości porównywalnej z tymi, które ustawodawca przykładowo wymienił: kapliczka, piaskownica, huśtawka czy śmietnik. Trudno tu o wyznaczenie w metrach dopuszczalnej wielkości. Ważne wskazówki zawarł NSA w wyroku z 20 lipca 2010 r. (II OSK 1217/09) – trzeba uwzględniać wielkość obiektu, podobieństwo do obiektów wymienionych w przepisie, standard techniczny oraz jego przeznaczenie.
Jak to zazwyczaj bywa, kopalnią przykładów w sprawie obiektów małej architektury jest orzecznictwo. Obiektem małej architektury jest zatem śmietnik (wyrok NSA z 31 marca1998 r., IV SA 931/96), figurka przedstawiająca krasnala, ogród skalny czy murowany grill (przykłady za Prawo budowlane. Komentarz, red. Z Niewiadomski, C.H. Beck 2009, komentarz do art. 3 Prawa budowlanego). Nie jest zaś obiektem małej architektury obiekt budowlany, posadowiony na płycie betonowej, posiadający ściany, otwory okienne i drzwiowe oraz dach, o powierzchni zabudowy 58,8m (9,80m×6,0m) i wysokości 7,0m (wyrok WSA w Opolu 25 stycznia 2010 r., II SA/Op 413/09), schowek na narzędzia (wyrok WSA w Gdańsku z 16 stycznia 2009 r., II SA/Gd 184/08) , sanitariat (wyrok WSA w Gdańsku z 16 stycznia 2009 r.,II SA/Gd 184/08), czy ścianka wspinaczkowa o wysokości 8 m i długości 26 m (wyrok WSA w Łodzi z 20 maja 2008 r., II SA/Łd 209/08).
W pewnych przypadkach konieczne może być jednak zgłoszenie budowy – taka sytuacja dotyczy budowy obiektów małej architektury w miejscach publicznych (art. 30 ust. 1 pkt 30 Prawa budowlanego).
Ponadto, trzeba pamiętać o przestrzeganiu wymogów zagospodarowania przestrzennego.
Trzeba również zauważyć, że Prawo budowlane zalicza do budowli (art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego) m.in. pomniki.
Rozstrzygnięcie zatem, czy coś jest obiektem małej architektury do łatwych nie należy. Orzecznictwo jest często podzielone, np. w sprawie placów zabaw. Ale czy można wszystko opisać za pomocą liczb? Chyba nie o to chodzi, żeby podawać dopuszczalną wysokość czapki krasnala. W każdym razie, wielki pomnik bohatera narodowego obiektem małej architektury raczej nie jest.
Przeczytaj artykuł na rp.pl.